🏛️ MPSC परीक्षा तयारी कशी सुरू करावी? नवशिक्यांसाठी संपूर्ण मार्गदर्शन

MPSC म्हणजे महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग. राज्यातील सर्वात प्रतिष्ठित आणि स्पर्धात्मक परीक्षा म्हणून तिचे वेगळे स्थान आहे. अनेक तरुणांना सरकारी नोकरी मिळवून समाजसेवेची संधी या माध्यमातून मिळते. परंतु या परीक्षेची तयारी योग्य नियोजनाशिवाय सुरू केली तर वेळ आणि ऊर्जेचा अपव्यय होऊ शकतो. म्हणूनच हा लेख – नवशिक्या विद्यार्थ्यांसाठी “MPSC तयारीची संपूर्ण मार्गदर्शिका”.

📚 १. MPSC परीक्षा म्हणजे काय?

MPSC म्हणजे “Maharashtra Public Service Commission”.
ही संस्था महाराष्ट्र सरकारच्या विविध विभागांमध्ये अधिकारी पदांसाठी परीक्षा घेते. प्रमुख परीक्षा प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत –

1. राज्यसेवा परीक्षा (State Services Exam)

2. गट-ब (PSI, STI, ASO इ.) परीक्षा

3. गट-क (क्लर्क, करसहाय्यक, तलाठी इ.) परीक्षा

🎯 २. पात्रता आणि मूलभूत अटी

शैक्षणिक पात्रता: कोणत्याही शाखेची पदवी (Graduation) आवश्यक.

वयोमर्यादा:

खुल्या प्रवर्गासाठी: 18 ते 38 वर्षे

मागास प्रवर्गासाठी: 18 ते 43 वर्षे

निवड प्रक्रिया:

1. पूर्व परीक्षा (Preliminary)

2. मुख्य परीक्षा (Mains)

3. मुलाखत (Interview)

📖 ३. अभ्यासक्रम समजून घ्या

नवशिक्यांनी सर्वप्रथम MPSC चा अधिकृत अभ्यासक्रम (Syllabus) वाचणे आवश्यक आहे.

Prelims Paper I: सामान्य अध्ययन

Prelims Paper II (CSAT): बुद्धिमापन, तर्कशक्ती, गणित

Mains (Paper I ते Paper VI): इतिहास, भूगोल, अर्थशास्त्र, राज्यशास्त्र, संविधान, विज्ञान, चालू घडामोडी

Essay Paper: सामाजिक, राजकीय व आर्थिक विषयांवर लेखन

👉 अभ्यासक्रमाची प्रिंट काढून दररोज त्यानुसार अभ्यास करा.

🧭 ४. अभ्यासाची सुरुवात कशी करावी?

नवशिक्यांसाठी हा साधा मार्गदर्शक क्रम वापरावा:

1. NCERT व महाराष्ट्र राज्य पाठ्यपुस्तक मंडळाची पुस्तके वाचा – ६वी ते १२वी पर्यंत.

2. दिवसाला ६–८ तास अभ्यासाची सवय लावा.

3. विषयानुसार नोट्स तयार करा.

4. आठवड्याला पुनरावृत्ती करा.

5. दररोज वर्तमानपत्र (लोकसत्ता/सकाळ/दि हिंदू) वाचा.

🕐 ५. वेळापत्रक आणि दिनचर्या

उत्तम तयारीसाठी अभ्यास वेळापत्रक निश्चित असले पाहिजे.
उदाहरण:

सकाळी 6–8 : चालू घडामोडी + वाचन

सकाळी 9–12 : इतिहास / भूगोल

दुपारी 2–5 : संविधान / राज्यशास्त्र

सायंकाळी 7–9 : पुनरावृत्ती / MCQ सराव

रात्री 9.30–10 : लेखन / निबंध सराव

📘 ६. आवश्यक संदर्भ पुस्तके

इतिहास: स्पर्धा परीक्षा मार्गदर्शक (राजमुद्रा पब्लिकेशन)

भूगोल: महाराष्ट्र राज्य पाठ्यपुस्तक + महेश बर्नवेल

संविधान: लक्ष्मीकांत – Indian Polity

अर्थशास्त्र: रमेश सिंग

विज्ञान: NCERT

चालू घडामोडी: मासिक “राज्यसेवा दृष्टिकोन” किंवा “योजना”

🧠 ७. MCQ सराव आणि टेस्ट सिरीज

दर आठवड्याला एक मॉक टेस्ट द्या.

ऑनलाइन मोफत टेस्ट: Adda247, Unacademy, StudyIQ

आपले गुण व चुका नोंदवा

चुकीच्या उत्तरांचे पुनरावलोकन करा

दर महिन्याला “Revision Test Week” ठेवा.

💻 ८. डिजिटल साधनांचा उपयोग करा

YouTube चॅनेल्स: MPSC World, Study Circle, Unacademy Marathi

टेलिग्राम ग्रुप्स: चालू घडामोडी PDFs साठी

अॅप्स: GradeUp, Testbook, GKToday Marathi

💬 ९. मनोबल आणि प्रेरणा टिकवा

MPSC तयारी ही मॅरेथॉन आहे, स्प्रिंट नाही.

अपयश आलं तरी खचू नका

रोज छोटे लक्ष्य ठेवा

यशस्वी उमेदवारांचे अनुभव वाचा

“मी करू शकतो” हा आत्मविश्वास जपा

🪔 १०. निष्कर्ष

MPSC परीक्षा ही केवळ नोकरीसाठी नाही, तर ज्ञान, जबाबदारी आणि समाजसेवा यांचा प्रवास आहे. नवशिक्यांनी संयम, सातत्य आणि शिस्त ठेवून तयारी केल्यास यश नक्की मिळते.
👉 योग्य दिशा, योग्य पुस्तके आणि दृढ इच्छाशक्ती — हेच MPSC यशाचे गुपित आहे.

✍️ लेखक : Buddhist Bharat टीम – No1MarathiNews
#MPSC #स्पर्धापरीक्षा #राज्यसेवा #मार्गदर्शन #मराठी

You may also like

हैदराबाद गॅझेट, सातारा गॅझेट म्हणजे काय ?

September 2, 2025

१: स्पर्धा परीक्षा – MPSC किंवा UPSC सुरुवात कशी करावी ? 1: Competitive Exam – How to start MPSC or UPSC ?

August 8, 2025